PSE-EE PSOE Socialistas Vascos

Idoia Mendia PSE-EEren idazkari nagusiaren kudeaketa-txostena

Bilbo, 2017ko irailaren 30a

Egun on, lagunok. Ongi etorriak Euskal Sozialisten Kongresura.

Ongi etorri Euskal Sozialistak! Eta ongi etorri beste lurralde batzuetatik eta beste familia politiko batzuetatik zatoztenei, asteburu honetan euskal sozialistak zarete eta zuek ere bai.

Eskerrik asko Raúl eta Loli. Zuen kausak eta zuen borrokak, Alderdi Sozialistarenak dira gaur.

Eta eskerrik asko Pedro eta Miqueli, Bartzelonara itzuli behar izan dutenei. Eskerrik asko gaur hemen egoteagatik, eta Euskal Sozialistekin beti egoteagatik.

PSEren familia handiaren parte zarete. Hauxe da zuen etxea. Lagun artean zaudete hemen.

Hasiera emango diogu gaur PSE-EEren VIII. Kongresuari, eta, idazkari nagusia naizenez gero, zuzendaritza-batzorde honen azken hiru urteetako kudeaketa aztertu behar dut. Egia esateko, zaila da hitzaldi batean laburtzea denbora-tarte horretan zehar erakunde hau burutzeak eragindako lana. Alderdi honen (nire alderdiaren) buru izatea ikaragarrizko erronka izan da, eta harrotasunez betetzen nau erabat gaur zuen aurrean guzti horren berri emateak.

Bai, oso biziak izan baitira hiru urte hauek. Gure lana lau hauteskunderekin eta federazio-mailako barne-hauteskunde primarioekin bateratu behar izan dugu hiru urte hauetan. Eta eutsi egiteaz gain, gure burua indartu dugu. Eutsi egiteaz gain, Euskadiren egonkortasunaren eta modernizazioaren gako bihurtu gara.

Erresistentzia-alderdi bat gara eta. Eragina duen alderdia. Eta gure eragina gaur gobernatzen ditugun instituzio guztietan dago egun (Eusko Jaurlaritzan, hiru aldundietan, euskal udal nagusietan), eta, haren bitartez, herrialde honetako politiken erritmoa markatzen ari gara.

“Berriro ere aurrera; berriro ere aurrera”. Ez dakit gogoratuko duzuen, baina mezu horrekin amaitu genuen 2014ko ezohiko Kongresua. Berriro ere aurrera, alderdi hau maila gorenera eraman zuen belaunaldiaren lekukoa hartu eta gero. Milaka euskaldunen ametsa bete zuen belaunaldia (Patxirena, Jesúsena, Rodolforena), alegia, Euskadira gobernu ez-nazionalista ekartzea. Eta egingarria zela frogatzeaz gain, argi utzi zuen herrialde osorako hobea zela. Terrorismoa gailendu eta askatasuna konkistatu zuen belaunaldia.

Zenbat malko bota genituen egun horretara iritsi arte! Zenbat adiskide galdu genituen! Garena gara, aurretik beste batzuk izan zirelako. Eta gaur aurrera goaz, egindakoaren harrotasunez, baina onena iristeke dagoela jakinda.

Berriro ere aurrera, erraza ez zela jakin arren. Berriro ere aurrera sozialistontzat zaila den une batean. Espainian eta Europan. Baina berriro ere aurrera, inoiz baino beharrezkoak ginela ziur geunden eta. Guk amore eman bagenu, Euskadi geratu egingo litzateke. Gu isilduko bagina, borroka ugari geratuko lirateke ahotsik gabe. Gu gabe herrialde hau lehen baino txarragoa izango litzatekeela konbentzituta gaude (desberdinagoa, bidegabekoagoa, askatasun gutxiagokoa). Eta arrazoi hori nahikoa zen borrokatzen jarraitzeko.

Aurrera jarraitu egin dugu, gu gabe Euskadi txarragoa izango zelako. Gu gabe, desberdintasunak areagotuko zirelako. Gu gabe, txiroak txiroago, eta herritarrak morroiago. Aurrera egitea erabaki genuen. Eta, orain, Euskal Sozialistak berriturik eta indarturik agertzen gara, herritarren aurrean.

Euskal Sozialistak gara gizarte honen gidari. Euskal Sozialistak gara indartzen ditugunak politika sozialak, ekonomiaren sustapena, gizartearen pluraltasuna. Sozialistak gara Euskadi XXI. mendean barrena eramaten ari garenak. Eta bermatzen dugunak bide horretan denok parte har dezatela.

Bagenekien egoera ez zela erraza. Bagenekien inork ez zigula ezer oparituko. Baina gaur Kongresu hau ospatzen ari den Euskadiko Alderdi Sozialista berritu egin behar da, haren tradizioaren eta printzipioen alderik onenak bizirik mantenduz.

Hauteskundeko emaitzak ez dira beti gure aldekoak izan. Eta zuzendaritza-batzorde honek ez du arazorik hori aitortzeko. Baina, autokritika egitea beharrezkoa bada ere, aurrera begira gaude beti, eta berreskuratzeko neurriak ezarri dizkiogu gure buruari.

Oposizioan zegoen alderdia izatea lortu genuen. Eta gaur herrialdeko instituzioei aurre egin behar diegu. Aulkia aldatu dugu. Eta gaur belaunaldi sozialista berri batek alderdia zuzenduko du indarrez eta irmotasunez. Euskadiko zuzendaritza-batzordean, hiru lurraldeetan eta udaletan. Alderdi baten indarra neurtzen den tokietan. Gure egintza politikoak protagonismoa hartzen duen tokietan.

Aurpegi sozialista berriak herrialde berri bat burutzeko, denon artean eraikitzen ari garena. Egunero lan egiten jarraitzen dugu pertsona berriak erakartzeko, buruzagitza berriak sortzeko, gure ordezkariak prestatzeko... Beti izan garena izaten jarraitzeko: Euskadiko ezkertiarren erreferentzia nagusia. Nazionalismoaren nahitaezko diskurtsoaz edo eskuinaren etsipen-deiaz gain, herrialde honetan beste batzuk entzun behar direla uste dutenentzako ahots progresista. Eta lortzen ari gara.

Gaitzuste politiko handiko garai honetan, gure oinarriak aplikatu ditugu (militante gehiagorekin eta kontaktu- eta laguntzaile-sare zabalarekin). Alderdiaren berrirekiera bultzatu dugu, berpizte demokratikoko eta gardentasuneko neurriekin; antolatzeko erari, herritarrei irekitzeari eta beren kontrol etengabea onartzeari dagokienez, berriz ere abangoardian kokatzen gaituztenekin. Interneten eta sare sozialen bidez, antena gehiago ditugu herritarrei arreta emateko eta beren eskaerak eta proposamenak entzuteko. Beren kritikak eta erreklamazioak. Eta gizarte-elkarteekiko, GKEekiko, sindikatuekiko eta borrokatzen duten langileekiko harremana indartu dugu.

Guk ez dugu politikarik egiten marfilezko dorre batetik pontifikatu bitartean, baizik eta gizarte-eragileekin eta kaltetutako kolektiboekin koordinazio zuzenean. Gizarte hobeago bat eraikitzeko ekarpena egin nahi duten guztiekin. Injustizia dagoen lekuan, aldaketa bat aldarrikatu nahi den lekuan, ordezkari sozialista bat dago eskaera hori egi bihurtzeko prest.

Eta horregatik, besarkada handi bat bidaltzen diegu La Naval, Edesa, CEL, General Electric eta abar enpresako langileei, etorkizunari beldurrez begira ari diren enpresa guztietako langileei. Sozialistok ez dizuegu bakarrik utziko! Zuen alboan egongo gara! Beti!

Baina, batez ere, are garrantzitsuagoa dena, proiektua berritu dugu, eskaintza sozialista Euskadik bizi duen egoerara egokituz. ETA gailenduta, gu ari gara euskal gizartearen mende berriko eztabaida handiak zuzentzen: desberdintasunaren aurkako borroka, emakumeen eskubideen babesa, gure ekonomiaren modernizazioa globalizazioaren aroan, 4.0 industriara aldatzea, gure ongizate-sistemaren erreforma, gure zerga-ereduarena, gure herrialde-ereduarena...

Duela hiru urte, Kongresuak agindu zigun gure baliabide eta gure egintza politiko guztiak erabiltzeko Euskadiko desberdintasunen aurka borrokatzeko. Forma eta maila guztietan. Gizarte-desberdintasunen aurka. Lan-desberdintasunen aurka. Baita desberdintasun politikoen aurka ere; izan ere, horien eraginez, herria zure alderdiaren militantzia gisa ulertu eta bertako aniztasuna eta barne-dibertsitatea ukatzen da.

Hiru fronte horietan borrokatzea izan da zuzendaritza-batzorde honen helburu nagusia. Eta gaur Euskadin diskurtso berri bat eta gai berriak planteatzen dituen ahots bat daude, sozialistok ahalbidetu dugu eta. Sozialistok ez baitiogu herrialde honetan dugun rolari uko egin.

Gu defendatzen ari gara emakumeek gizonenganako berdintasunez bizi ahal izatea. Gu ari gara neurriak planteatzen euskal gazteek etorkizuna Euskaditik kanpo bilatu behar izan ez dezaten. Gu ari gara esaten langabezian egoteak ez duela ekarri behar langilearen lan-heriotza. Eta gu ari gara zaharrentzako erretiro duinaren alde borrokatzen. Gaurkoen eta biharkoen alde (denok izango gara zahar, eta ez dugu onartu nahi hainbeste lan behar izan zuen babes-sistema osoari uko egitea).

Gu ari gara euskal enpresak laguntzen, eginkizunekin. Nazioartekotze-prozesuetan lagundu diegu, eta gure gobernuko aurreko aroko I+G inbertsioak berreskuratzen ere bai. Autogobernuaren erreforma sustatzen ari gara gu, herrialdea modernizatzeko eta mende berrira moldatzeko. Eta etorkizunerako euskaldunen arteko elkarbizitza memoriarik ezan oinarritu ez dadin borrokatzen ari gara, printzipio etikoetan eta biktima guztiak aitortzean oinarritu dadin. Hori da jarraitu beharreko bidea.

Aurten hauteskunde primarioetako prozesu bat izan dugu federazio-mailan, eta pasioz bizi izan dugu. Sozialistok egiten dugun guztia bezala. Prozesu bizia, irekia eta demokratikoa. Asko eztabaidatu dugu, jakina. Baina hemen gaude berriz, Euskal Sozialistok, gure idazkari nagusiaren atzeko ahots bakarrarekin, eskuinari aurre egiten eta herrialde honi norabide berri bat emanez.

Euskal sozialistak beti egon garen lekuan gaude. PSOEren eskutik.

Ordezko proiektu bat dagoela frogatuz. Ordezko herrialde-eredu bat. Eta proiektu hori burutu eta egi bihurtzeko gai diren bakarrak garela frogatu dugu.

PP ez da gai espainiarren beharrei arreta emateko. Presidente ezegonkorra dugu, arazo guztiak denborarekin konpontzea espero duena. Baina sendatzea gerorako uzteak ez du gaixotasunarekin amaituko. Kontrakoa baizik. Enkistatu egingo du. Ustelkeriarekin ikusi izan dugu. Katalunian ikusten ari gara.

Proposamen ezberdin bat behar da. Proposamen eraldatzaile bat behar da. Herritarrei ilusioa eragiten dien proposamen bat behar da. Gehiengoaren babesa duen proposamena, federala, ezkertiarra, eta gauzak beste era batera egin daitezkeela frogatzen duena. Gauzak hobeto egon daitezkeela.

Pedro Sánchezek  Espainian ordezten duen proposamena! Hemen gaude Euskal Sozialistak lan horretan laguntzeko! Euskal Sozialistak, berriro ere batuta, Moncloara irits zaitezen dena emateko prest!

Asko dugu egiteko. Bai. Baina aurrerapauso izugarriak eman ditugu. Orain dela hiru urte baino indartsuago gaude. Herri bezala eta aderdi bezala. Eta hori da Sozialistok erakundeetan (gobernuan zein oposizioan) egin dugun lanaren ondorio.

Gaur euskal gizartearen aurrerapen sozial guztiak, Sozialisten esku etorri dira. Kopagoaren konpentsazioa, pobrezia energetikoaren aurkako neurriak, enplegu planak, Etxebitza Legea… Guri esker, euskal herritarrek indar gehiagorekin aurre egiten diote eguneroko erronkei.

Hauxe da ezkerraren bermea. Hauxe da gure ekarpen nagusia. Eta etorkizunari begiratzen diogu ere. Datorren hogei-hogeita hamar urteko Euskadi horri. Eztabaida nagusien buruan jarri gara, gure herri-ereduaren iraunkortasuna bermatzeko.

Nolako ongizate-sistema nahi dugu? Nolako administrazioa? Zeintzuk dira hurrengo hamarkadetan mantendu nahi ditugun eskubide-sozialak? Eta zer egingo dugu horiek guztiak bermatzeko? Hauexek dira gaur erantzun behar ditugun galderak.

Alderdia abiarazi dugu berriro ere, eta, horrekin batera, herrialde osoa abiarazi dugu. Eman begiratu bat atzera. Gogoratu non geunden. Gogoratu nondik gentozen 2014ko Kongresu hartan. Eusko Jaurlaritzaren lehen urtetik. Aurrekontu-proiektua atzera egin behar izan zuen jaurlaritzatik, 1.500 milioi euroko murrizketa planteatu zuen eta. Eta sozialistok ezetz esan genuen. Eta orduan ordezko aukera bat eraikitzen hasi ginen, herrialde eredu berri bat, gaur egun funtzionatzen ari dena.

Politikaren indar nagusia gara, herrialdeari egonkortasuna ematen ari diona, eta jendearen arazoei erantzuna ematen ari diena. Sozialistok eman dugu aukera 100.000 erretiraturi baino gehiagori medikuaren errezetak konpentsatzeko. Fakturak ezin ordaintzeagatik, negu honetan etxe batean ere ez dezatela argia edo gasa eten bermatu dugu guk.

Sozialistok abian jarri dugu Enpleguko eta Ekonomia Berpizteko Plana, arreta ematen diena kolektibo eta eskualde ahulenei. Sindikatuen eta enpresen arteko gizarte-elkarrizketa berreskuratu dugu Euskadin. Kalitatezko hezkuntza hirueledun publikoaren alde apustu ari gara egiten. Eta lan-prestakuntza modernizatzen ari gara, gure langileak ongi prestatuak egon daitezen eta gure ekonomiaren lehiakortasuna handitu dadin.

Gu ari gara osasun publikoaren erreforma sakona bultzatzen, ahaleginak egin ditzan gaixo kronikoei arreta emateko. Gu ari gara turismoaren sektorea modernizatzen, herrialde honen enplegu eta aberastasun eragilea, alegia. Baina ez da hori bakarrik. Euskadi mundura eramateko ate irekia da.

Horregatik da hain larria uda honetan bizi izan duguna. Totalitarioak esnatu direla ikusi dugu eta. Erradikalen aurpegirik txarrena bueltan dela ikusi dugu, hain zuzen, besteen aurka egin baino ez dakitenena. Eraso egitea da beren planteamendu bakarra. Eta, horregatik, aurka egin diegu. Ez gara kikildu. Turismoa defendatu dugu, eta, horrekin batera, Euskadi osoa, herrialde honetatik ospa egin ez duten txarrenen aurrean!

Bai. Sozialistok ari gara Euskadiko politikaren erritmoa finkatzen. Agenda gu ari gara finkatzen. Eztabaidak irabazten ari gara gu.

Bibliako plaga guztiak iragarri zituzten oposiziotik Etxebizitza Legea planteatu genuenean. Lege horrek etxebizitza bat izateko eskubidea bermatzen zien euskaldun guztiei. Mundu osoko pertsonen dei-efektu batekin mehatxu egin zuten. Bai, horixe esan zuten. Eta gaur gobernutik Espainiako legerik aurreratuena eratzen ari dira, bai eta baliabiderik ez izateagatik inor kale gorrian egotea saihesten ere.

Garoñaren aurkako ekimena burutu genuen. Bai. Zapaterok itxi zuen zentrala. Eta sozialistak izan gara zenbait hamarkadaz, instituzioen bidez, zentrala itxirik mantentzea lortu dugunak. Eta uda honetan, azkenik, PPk amore eman du eta zentral zaharkitu eta arriskutsu baten heriotza-akta egin zuen; aspaldi desagertu behar zena.

Eztabaidak irabazten ari gara. Lekua hartzen ari gara.

Gaur askoren eredu den Euskadi sozialak eta modernoak Alderdi Sozialistaren sinadura dauka, eta Alderdi Sozialistak ez dio uko egin gizarte horren buru izateari. Eta horregatik gure gizarte-babeseko sistemaren erreforma planteatzen jarraitzen dugu. Demagogia soilen gainetik. Diskurtso baztertzaileen gainetik. DSBEren erreforma planteatzen dugu, behar duten guztientzako; gero eta gutxiagok behar badute ere.

Halaber, administrazioan sartzeko hizkuntza-eskakizunak erreformatzeko lan egiten jarraitzen dugu. Kanpainan hori planteatzeagatik hainbat astakeria entzun behar izan genituen (bereziki nik). Baina gaur eztabaida horri beldurrik eta konplexurik gabe heltzen dioten gobernu bat eta gehiengo politikoa daude Euskadin. Ulertzen baitute administrazioaren eraginkortasuna eta enplegu publikoa eskuratzeko justizia handiagoa bermatzeko bide bakarra dela.

Bere garaian batzuek zalantzan jarri zuten EAJrekin gobernua eratzeko hartu genuen erabakia.

Begiratu zuen ingurura, eta pentsatu zer egoeratan egongo liratekeen gaur Euskadi sozialistak hemen ez bagina egongo. Zer lehentasun izango lituzke jaurlaritzak? Non egongo litzateke eztabaida publikoa Euskadin?

Bai, Katalunian. Procés delakoan. Euskaldunen arteko gatazkan (iraganean jasan genuen horretan). EAJ harrapatuta zegoen bere ahulezian, Bilduren independentismoaren eta PPren murrizketen artean. Eta guk hori saihestu behar genuen. Bide biak zirelako suizidak.

Katalunian ikusten ari gara asteburu honetan. Aurka jarri diren herritarrak, gizarte anitz batean guztion alde gobernatzeko gai ez diren politikari batzuen erruz.

Hori ez da Kataluniaren eta Espainiaren arteko gatazka bat, independentistek pentsarazi nahi diguten moduan. Ezberdinak diren kataluniarren arteko gatazka da. Halere, eskubide berak izatea merezi dute.

Katalunia ikusten ari gara. Eta Euskadira begiratzen dugu. Eta, Miquelek esan duenez, berretsi egin dugu adostasuna dela bidea, porrota saihesteko. Gorren gerraren aurrean, elkarrizketa behar da. Gizarte-hausturaren aurrean, adostasun politikoa behar da. Euskadin ikasi dugu ezberdinen artean bakarrik eraiki daitekeela guztiontzako herri bat. Eta hori dela bide bakarra elkarbizitzako hainbat urte pikutara ez bidaltzeko, eta Kataluniako gizartea bitan ez zatitzeko.

Eta nire babes guztia adierazi nahi diet PSCko (Kataluniako Alderdi Sozialista) adiskideei, Katalunian demokrazia eta askatasuna duintasunez eta irmotasunez defendatzeagatik. Alkateei, zinegotziei, parlamentuko kideei eta oinarrizko militanteei. Jakin dezatela Euskal Sozialismoaren babesa dutela.

Hauxe ez da Kataluniaren eta Espainiaren arteko borroka. Katalanen arteko borroka baizik.

Independentistek euren proiektua inposatu nahi dute, onartu barik Katalunia plurala dela. Onartu barik badaudela eurek bezala pentsatzen ez duten herritarrak. Eta eskubide berdinak dituztela. Eta ezin dugu onartu.

Kataluniako herritar guztien eskubideak defendatuko ditugu. Euskadin egin dugun bezala. Gizarte anitzak eta herritar libreak defendatuko ditugu.

Tarteko bide bat dago. Zentzutasunaren bidea. Gehiengoaren bidea da hori; izan ere, ez diete hainbeste kezkatzen nortasun-gaiak, eguneroko arazoak kezkatzen dizkiete. Gehiengo horrek ez du muga berririk sortu nahi, baizik eta gure inguruan sortzen diren hesiak hautsi.

Hesi ikusezin hori, hormigoiez eginda ez dagoena, baizik eta lan-erreforma bortitz batek eraiki duena, gazteak behartzen dituena etorkizuna atzerrian bilatzera. Hesi horrek kontratu egonkor bat izatea galarazten die, eta, ondorioz, ezin dute gurasoen etxetik irten.

45 urtetik gorako langabeak lan-merkatutik at uzten ditu oztopo horrek. Erretiro duina izatea galarazten du, eta miseriazko pentsio batekin familia oso batek ezin du bizi. 2017. urtean emakumeek gizonen lan-aukera, soldata eta baldintza berdinak izatea galarazten duen kristalezko sabaiaren eragina dago oraindik ere.

Horiek dira gaur egun Euskadik dituen gabezia nagusiak! Hesi horiek hautsi nahi ditugu!

Lortu nahi dugun herrialdea 20 edo 30 urteren buruan lortzeko bidea jarraitu behar dugu, eta elkarrekin baino ezin dugu egin. Bandera horrekin aurkeztu genuen gure burua hauteskunde autonomikoetan: Juntos-Batera. Batera herrialde honetako politikak aurrera eramateko. Behar handiena dutenei laguntzeko. Euskadi moderno, teknologikoki berritua, mundu globalizatuan enpresa lehiakorrak dituena eta sozialki arduratsua dena lortzeko ibilbidea pausoz pauso batera egiteko.

Hori da gaur eraikitzen ari garen herrialdea. Inor beste inor baino hobea den herrialdea. Zarenarengatik arduratu beharrean, behar duzunarengatik arduratzen ez den herrialdea. Soberakinak banantzen ez dituen herria, baizik eta eskubideak bermatzen dituena. Erreforma handiak egiteari uko egiten ez diona, baina bereizten gaituzten mamien inguruko eztabaidetan denborarik galtzen ez duena.

Euskadi modernoa, soziala, integratzailea, lehiakorra eta munduari irekia.

Sozialistak gara hori guztia egiteko bermea. Munduaren ikuspegi progresistaren bidez egiteko bermea. Ezkerraren bermea. Ezkerraren bermea.

Lan ugariko bi egun ditugu aurretik. Eztabaidatzeko eta adosteko bi egun. Hurrengo urteetarako zer alderdi mota nahi dugun zehazteko. Eta elkarrekin hori guztia abian jartzeko gai izango gara. Badakit emankorrak izango garela. Badakit ondo egingo dugula.

Zuengan konfiantzen dut. Eskerrik asko.